Gübre nedir?

Bitkinin gelişimini artırmak, ürün miktarını çoğaltmak, niteliklerini iyileştirmek amacı ile toprağa ve bitkiye uygulanan, içinde çokça besin maddesi bulunduran bileşiklere gübre denir.

Gübreleme nedir?

Üretimde verim ve kaliteyi istenilen gibi ayarlamak için içerisinde bir veya

birden çok bitki besin maddesi bulunan organik ve inorganik bileşiklerin

toprağa veya bitkiye verilmesidir.

Gübrelemenin yararları nelerdir?
-Toprağın verim gücünü yükseltmek
-Ürün kalitesini arttırmak
-Toprak verimliliğinin sürekliliği artar
-Bitkilere daha iyi gelişme ortamı sağlar
-Topraktan uzaklaşan besinler tekrar toprağa kazandırılır

Gübreyi nasıl ve ne zaman kullanılmalı?
Bu soruya söyle cevap verebiliriz. Gübre verilme şekli ve gübrelerin uygulama zamanı. Bunu açıklayacak olursak;

Gübrelerin Verilme Şekli
Genellikle gübre el veya makine ile toprağın üstüne serpilerek verilir veya da bitkiden belirli uzaklıkta olmak üzere çizgi halindeki bir banda veya bitki etrafındaki ocağa verilir.

Serpme usulü gübreleme:
Gübre ya ekimden önce toprak yüzeyine serpilir ve toprağa gömülür ya da ekimden hemen önce yapılabilir bu işlem. Bazı zamanlarda bitkinin ihtiyacı olan gübrenin hepsi bir seferde ekimden önce veya ekim sırasında verilmez, gübreleme işlemi bölünür mesela bir kısmı ekimde bir kısmı da bitkinin gelişim döneminde verilir böylece gübrelemenin yararını daha çok görürsünüz. Bitki gelişmeye başladıktan sonra verilen gübreler azotlu veya nitratlı gübreler olmalı. Fosforlu gübreler bitki gelişiminde serpme usulü ile verilmemelidir. Fosforlu gübreler ekimden önce veya ekim sırasında tohum derinliğine gömülmeli.

Bant usulü gübreleme:
bant usulü gübrelemede mibzer, pulluk veya çapa kullanılabilir. Araştırmalara göre bu yöntem daha yararlı olduğu bilinmekte. Gübre banda verildiği zaman bitkinin küçük olan kökleri bandan salınan gübreyi kolayca yararlanır ve büyür. Bantta verilen gübre özellikle fosfor bitkiye faydası uzun süre devam eder. Serpme usulü ile verilen gübredeki fosfor toprakta kireç veya da diğer maddelere dönüşerek bitkinin yararlanamayacağı, zor yararlanacağı bir yapıya dönüşür.

Gübrelerin uygulama zamanı
Gübrelerin mahsul artışındaki etkisine göre gübre uygulama zamanı üçe ayrılır;

-Bölgenin iklimine
-Toprağın karakterine
-Gübrelenecek bitkinin cinsine ve verilecek gübrenin çeşidine göre ayarlanması gerekmektedir.

Buradaki asıl amaç bitkinin ihtiyacı olduğu zaman ona gerekli olan besin maddesini sağlamaktır. Bu sebepten bazı bölgelerdeki bitkilere bir seferde verilmesi gerekli olan gübrenin hepsi bir seferde verilirken genellikle ekim esnasında bazense bu miktarı bölmek gerektiğinden bitkinin gelişimine göre bir veya birkaç defa olmak üzere verilir. Gübrelemenin zamanlaması çok önemli geç veya erken verilmesi durumunda herhangi bir fayda gözlemlenemez.

Gübre verme zamanı önemli konulardan biridir. Diğer önemli bir konu ise tohumun çimlenmesi için toprakta yeteri kadar besin maddesi bulunmasını sağlamak ve gübreleme zamanını buna göre ayarlamalısınız. Eğer bunlara dikkat etmezseniz gübrenin herhangi bir yararını göremezsiniz.

Gübreleme zamanıyla ilgili genel bir zaman vermek doğru olmaz çünkü bölgeden bölgeye göre zaman farklılığı gösterebilir. Gübreleme zaman ile ilgili genel olarak uyulması gereken kurallar:

Fosforlu gübrelerin verilme zamanı:
Fosforlu gübreler ekimden, dikimden hemen önce veya ekim sırasında verilmeli. Toprağa mutlaka gömülmelidir. Çok erken verildiği zaman toprakta bitkinin yararlanamayacağı şekle dönüşür. Geç verildiğinde ise bitki büyüdüğü için üstte kalacağından bitkiyi yakabilir. Yani Fosforlu gübreyi tek seferde ya ekimden hemen önce yada ekim sırasında toprağa tohum derinliğinde gömmek gerekir.

Potasyumlu gübrelerin verilme zamanı
Genelde topraklarımızda yeterli potasyum bulunur ama bazı durumlarda eksikliği görülebilir. Bunun gibi durumlarda yapmanız gerekenlerden biri

toprak analizi. Eğer toprakta potasyum

eksikliği görülürse potasyumlu gübre verilmeli. Bu gübre ekim ve dikim zamanında verilmeli.

Azotlu gübrelerin verilme zamanı:

Azotlu gübreler toprakta hareketli gübre oldukları için yağışlı ve sulama suyu yıkamak veya gaz halinde uçarak kayıplara uğrayabilir.

Azot toprakta bulundurmak bitki için faydalı olacağından gübrelemeyi bölerek yapmakta fayda var. Dikim esnası ve bitkinin büyüme esnasında bölünerek verilmelidir.

Torf nedir?

Yüzde yüz organik bir toprak olan torf, nemli yağış alan bölgelerde, bataklık, göl kenarı gibi yerlerde su altındaki bitkilerin su dibine çökmesiyle yıllar içinde çürümesi ile oluşur.

Neden torf kullanırız? Su tutma ve havalandırması yüksektir. Hacmi hafiftir. Organik olduğu için içerisinde herhangi bir hastalık taşımaz. Her türlü bitkiye kullanım acısından uygundur torf. Kahverengi ve siyah renklerdedir. Lifli yapıya sahiptir. Tamamen organiktir. Toprağın nem ve havasını düzenler. Büyümesine katkı sağlar. Bu sayede bitkinin gelişimini olumlu yönde etkiler ve hızlandırır. Torfa hemen her yerde bulabilirsiniz. Tabi demek olmuyor ki satılan her toprak torfdur. Bazı satıcılar sizi kaldırabilir. Torf gübre demek değildir. Hayvansal gübre karışımlı toprakları size daha uygun fiyatla satabiliyorlar. Unutmayın ki torf tamamen organiktir içinde herhangi bir hayvansal gübre yoktur.

Cocopeat nedir?

Hindistan cevizinin dış kabuğundan elde edilen organik topraktır. Dış kabuğun odunsu yapısının yanı sıra bol miktarda lif, irili ufaklı cocopeat ve toz partikülleri barındırır. Cocopeati elde etmek için dış kabuğu parçalara yarılır. Bu işlemden sonra elekten geçirilir, elekten geçen toz kısmımdan ayrılır ve Hindistan cevizi torfu olarak da bilinen Cocopeat elde edilir. Cocopeat tam su doluluğunda bile çok iyi hava geçirken özelliğine sahiptir. Bu sayede hızlı kök gelişimi sağlar. Su tutma kapasitesi çok iyidir. Bu özelliği kurak bölgelerde bitkinin sıklıkla sulanamadığı yerlerde size avantaj sağlamış olacak. Diyelim ki cocopeat tamamen kurudu hiç sorun değil eski haline dönmesi çok uzun sürmez suyu hemen emer. Daha hızlı çimlenme sağlar. Bu sayede gönül rahatlığı ile kullanabilirsiniz.

Perlit nedir?

Perlit aslında bir toprak düzenleyicidir. Karıştırıldığı toprağın drenajını yani toprağın su geçirme oranını yükseltir. Isı değişimlerinde toprağı koruyarak buharlaşmayı önler. Asit ve alkalinden etkilenmez bu sayede toprağın dengesini korur. Bahçenizde evinizde ki bitkilerinizin topraklarında rahatlıkla kullanabilirsiniz. Doğada volkanik kayalar olarak bulunur. Süs bitkilerinde çoğunlukla torf ile karıştırılarak kullanırlar. Bahçe veya seralarda topraksız tarımda da kullanılabilir. Killi, sert verimsiz topraklarda kullanılarak terbiye edilir.

Yanmış hayvan gübresi

Hayvanların yediği yemin sadece %45 inden faydalanır. Yemdeki besinlerin çoğu dışkı yolu ile atılır. Bu nedenle hayvansal gübre bitkiler için zengin bir besin kaynağıdır. Ahır gübresi kimyasal gübrelerin aksine çok yönlüdür. Bitkinin gelişmesinde önemli rol oynar. Toprağın su tutma kapasitesini arttırır. Ama bazı önemli noktalar var mesela mutlaka gübrenin yanmış olması gerekir ve kesinlikle aşırıya kaçmadan verilmelidir.

İlacı yapmadan önce dikkat edilmesi gereken bir konu var öncelikle bitkinizin küçük bir yaprağına öncelikle fitotoksite testi yapın. Hazırladığınız karışımı püskürtme yaparak bitkiye uygulayın eğer 24 saat içinde eğer bir bozulma yoksa gönül rahatıyla kullanabilirsiniz. İlaçlamayı asla güneş altında yapmayın bu bitkinin yanmasına sebep olur. Gece de yapmanızı önermiyorum. Çünkü gece kuru olmaları gerekir eğer fungal bir hastalık varsa geceleri kuru olması gerekir.

Fungisit (mantar) hastalıkları için

Aspirin
Tohumları aspirin eritilmiş suya koyup bekletin ve daha sonrada ekin bu sayede tohumlar daha çabuk çimlenecektir.
Aspirin ve su karışımı doğal bir savunma sağlar. Aspirin bitkinin patojenler, böcek ve çevresel strese karşı direnç göstermesini sağlar. Bitkinin büyümesinde, stresli koşulları veya da hastalığın etkisini azalttığı görülmüştür.

Oksijenli su
Evde kolaylıkla yapabileceğiniz diğer bir tarif ise oksijenli sudur. Yapımı basit ve çevre dostudur. Yarım lt suya bir tatlı kaşığı oksijenli su koyup karıştırın. Daha sonra bitkilerinize püskürterek uygulayabilirsiniz.

Tarçınlı karışımı
2 yemek kaşığı toz tarçını yarım tl kaynar suya atın. 3-4 gün bekleteceksiniz daha sonra tülbentle süzdükten sonra kullanıma hazır.

Yağ, sabun ve karbonatlı karışımı

1 yemek kaşığı sıvı yağ
1 yemek kaşığı karbonat
1 yemek kaşığı sıvı bulaşık deterjanı
4 lt suyla karıştırın, iyice çalkalayın ve kullanıma hazır. 3 günde bir püskürterek kullanabilirsiniz. Dipnot: karbonatı az bir suyla eritmelisiniz.

 İnsektisit etkili formüller

Bitkilerdeki böcekli hastalıklara karşı kullanılır.

Çalı minesi
500 gr çalı mine (lantana camara) yaprağı 1 lt suda kaynatıyoruz daha sonrada süzüyoruz. Genelde tüm emiciler ve afitlerde etkilidir.

Tespih ağacı
2,5 tl suya 1 kg tespih ağacı tohumu koyuyoruz, tohumları koymadan önce parçalara ayırıyoruz. Çekirdeğin sert olduğunu bilmelisiniz genelde teşbih yapımında kullanılır. 48 saat boyunca suda bekletmelisiniz daha sonra süzün ve kullanıma hazır. 1 hafta 10 gün boyunca kullanın bu süze içerisinde ışık görmeyen serin bir yerde saklamalısınız.

Yaprak biti için

Bir ölçü acı biber
Bir ölçü pelin (artemisia) yaprağı
6 ölçü su
Öncelikle biberleri ve pelin yapraklarını blenderdan geçirin ve suda kaynatın. Soğuduktan sonra süzüp kullanıma hazır hale gelir. Yaprak bitlerine ve beyaz sineğe çok etkilidir. Salyangoz ve sümüklü böcek içinde kullanabilirsiniz.

Öncelikle size fide şaşırtma işlemini; tohumun büyüdüğü ortamdan topraklı veya topraksız olarak başka bir ortama aktarılmasıdır. Peki, şaşırtmadaki amacımız nedir? İlkbaharda geç donların olduğu yerlerde zaman kaybını engellemek, kazık veya saçak kök sistemini değiştirmektir. Peki, bunda bizim avantajımız nedir? Tohumun çimlenme süresi hızlanır, asıl yerine dikilmesi için hazır olur ve zamandan tasarruf etmiş olursunuz.

Fide şaşırtmadaki amacımızı anladınız peki ya nasıl yapacağınızı bilmiyor musunuz? Fideleriniz yetişti ve sıra şaşırtmaya geldi.  Mümkünse fide dikimi için sakin ve bulutlu bir günde yapın. Öğlenden sonra yapmanız iyi olabilir çünkü gecenin soğuğundan sonra öğlenin sıcağı onlara iyi gelecektir. Dikim yapacağınız alanın toprağı nemli olmalı. Hava şartlarına göre bir gün önceden sulayıp nemli olmasını sağlayabilirsiniz. Dikimden önce fidelerinizi mutlaka sulayın böylece köklerinde dağılma olmaz. Şaşırtma için yapmanız gerekenler ;

-Fideler için bir yer ayarlanması 

Fideler dikeceğiniz yerin derinliği fidenizin kök derinliğiyle aynı olmalıdır. Dipnot: Domatesleri biraz daha derine dikebilirsiniz.

-Fidenin viyollerden çıkartılması
Kökün zarar görmemesi gerekiyor bunun için yapmanız gereken viyollerin arkasından kibarca vurarak ve gözlerin arkasından parmakla itebilirsiniz. Kesinlikle dalında çekerek çıkarmaya çalışmayınız. Bu yüzden bitkiniz zarar görebilir.

-Kök kontrolü
Dağılan kökleri toprak ile bastırarak kapatmalıyız ki kök gelişimi devam etsin.

-Gübre kullanımı
Sıvı gübreyi uygun görüyoruz bu aşamada. Gübrenin üstünde yazılı olan dozajın yarısını uygulayın. Çünkü kökler henüz küçük oluğu için fazla gübre zararlı olur ve kökler yanar.

-Su kanalı oluşturmak
Fidelerinizi yerleştirip elinizle toprak doldurun daha sonra kökleri sıkılaştırmak için üstten bastırın. Daha sonra köklerin etrafına elinizle bastırarak bir çukur oluşturun.

 Hava durumuna göre sulama yapmalısınız. Eğer hava kuru ise sulama yapmalısınız. Hava yağışlı ise sulama yapmamalısınız.

Tüm bu işlemlerden sonra bitkiniz strese girip solgun gözükebilir ama korkmayın 3. Günün ardından canlanmaya başlayacaktır.

–Bahçenizdeki çiçekli bitkileri karışık dikin böylelikle yararlı böcekler çoğalmış olur. Bunun sayesinde de zararlı böceklerden korunmuş olurlar.
-Çevrenizdekilerden orada yetişecek bitkiler hakkında bilgi alın bu size zaman kazandırır.
-Bahçe atıklarınızı kullanarak gübre yapabilirsiniz bu sayede hem geri dönüşüm yapmış olursunuz hem de bahçenize gübre desteği vermiş olursunuz.
-Diktiğiniz sebzeler düzenli ve tüketebileceğiniz kadar olmalı.
-Bahçenizi belli zamanlarda bol sulamalısınız buradaki amacımız köklerine kadar su ulaştırabilmektir.
-Sabah erken saatlerde veya aksam güneş battıktan sonra sulama yapmalısınız. Bu sayede mantar hastalıklarının önüne geçmiş olursunuz.
-Eğer toprağınız verimli değilse sonbaharda gübre ve bahçe atıklarını serip üzerini kartonla örtün. İlkbahara kadar dinlenmeye bırakılır. Böylelikle toprağınızın verimini arttırırsınız.
-Her şeyden önemlisi sabır. Bahçe sabır ister eğer sabreder ve aceleci davranmazsanız mahsulünüzü toplayabilirsiniz.

Kış geliyor, hazırlıklarınızı yaptınız mı?

Bahçenizin veya evinizdeki bitkileri korumak için ne yapılmalı? Bitkilerimizi nasıl korumalıyız? Bu yazımda size birkaç tüyo vereceğim bu sayede bitkilerinizi soğuktan koruyabilirsiniz.  Öncelikle bahçenizden başlayalım. Her şeyden önce bitkinizin bulunduğu ortama dayanıklı olup olmadığını öğrenmelisiniz. Buna göre önlem alabilirsiniz. Malum Sivas’ta soğuklar sert geçmektedir. Bitkilerinizin Sivas soğuğuna karşı korumak için  kışlık bakım gübresi kullanabilirsiniz. Gübre olarak bitki uyku dönemine girdikten sonra yaptığınız su çanağını hayvan gübresi ile kapatabilirsiniz bunun sebebi hayvan gübresinin kar ve yağmurlarla yavaş yavaş eriyerek bitkinize gerekli olan besini yavaş yavaş vermesi içindir. Kasım ayından sonra havanın ısısına göre sulamayı bırakmalısınız çünkü, bitki uyku dönemine girdiği için suya ihtiyaç duymamaktadır. Bu dış mekan bitkileri için geçerlidir. Çimleriniz için ise geç salınımlı çim gübrelerini tercih edebilirsiniz bunlar adı üstünde geç salınımlı yani yavaş yavaş eridiği için çiminize gerekli özeni gösterecektir. Balkonda veya bahçede duran saklıdaki bitkileriniz içinde aynı şey geçerlidir. Saksılarınızı branda içinde korumaya alabilirsiniz. İç mekanda bulunan çiçekleriniz içinde yapmanız gerekenler söyle; yerleri sabit kalmalı soğuk olduğu için yerini değiştirmekten kaçının çünkü bitki yerini seviyorsa değiştiğinde şaşkınlığa uğrayabilir. Saksı değişimi yapmamalısınız çünkü kış aylarında bitki kök çalışmaya başlar ani saksı değişimi onu kötü etkileyebilir. Sulamayı azaltabilir ve az olarak gübre takviyesi yapabilirsiniz. Tüm bunlara dikkat ederseniz bitkilerinizi soğuktan koruyabilir ve bahara güzelce uykularından uyanabilirler.