Mazı : Thuja

Alem: Plantae
Bölüm: Pinophyta
Sınıf: Pinopsida
Takım: Pinales
Aile: Cupressaceae
Cins: Thuja

Mazı bitkisini Sivas’ta özellikle birçok yerde görebilirsiniz. Genelde çit bitkisi olarak kullanılsa da tekli veya grup halinde de görebilirsiniz. Herdem yeşildir. 5-7 adet türü vardır. Dalları yassı, yana veya yukarı yönelmiştir. Mazılar genellikle dar piramit şeklinde olur. Yaprakları pulsu yapıdadır. Ilıman iklimleri sever. Donlara karşı dayanıklıdır. Nemli, kireçli ve kumlu topraklardan hoşlanır. Geçirgen toprakları sever.

Peyzajda sıkça kullanılır. Açık alanlarda, park ve bahçelerde taş bahçelerinde tek, grup ve çit bitkisi olarak kullanılır. Budamaya elverişlidir. Bahçeniz çok rüzgar alıyor ise rüzgar kırıcı olarak kullanabilirsiniz. Donlara ve soğuğa dayanıklı olması Sivas’ta rahatlıkla bahçelerinize dikebileceğiniz anlamına geliyor. Her mevsim yeşil kalmasından dolayı da Sivas’ta sıkça tercih edilir. Sivas’ta olan cinsleri ise Thuja occidentalis yani Batı mazısı bir diğeri ise Thuja orientalis Doğu mazısıdır. Bu iki tür de Donlara karşı dayanıklıdır. Bu sayede Sivas’ta kolaylıkla yetişmektedir.

Alem: Plantae
Bölüm: Gymospermae
Sınıf: Pinopsida
Takım: Pinales
Aile: Pinaceae
Tür: Pinus
Cins :Pinus nigra

Bu ağaç ülkemizin birçok yerinde doğal olarak yetişmektedir. Sivas’ta da bolca bulunmaktadır. Coğrafi olarak geniş yayılışa sahip çam türü olan karaçam ülkemizde 400-2100 m yükseltilerde yer alır.Yaşlı gövdesi derin çatlaklı, kalın ve boz renkli kabukları vardır. 40 m kadar boy, 1 m den çok çap yapabilen silindir biçiminde düzgün gövdeye sahiptir. Tepe yapısı, azman yapmaya eğilimli olduğu halde, yüksek mıntıkalarda ve sık meşcerelerde dar ve küçüktür. Gençlikte büyümesi çabuktur.Toprak istekleri bakımından çok seçici değildir. Her türlü toprağa uyum sağlar. Dona ve kuraklığa dayanıklıdır. Bu sayede Sivas’ta kolayca yetişebilir.

 Sonbahar bahçe işlerinizin yoğunluk kazandığı en önemli ve aktif mevsimidir.

EYLÜL AYINDA YAPACAĞIMIZ İŞLEMLER

• Sonbahar yağmurları ile birlikte toprak suyu iyice çektiği için mutlaka çapalanması ve işlenmesi gereklidir.
• Dikmek istediğiniz fidanların çukurlarını, toprak yumuşak olduğu için hazırlayabilirsiniz.
• Yabani ot mücadelesine devam edilir aynı zamanda toprakta su biriktiğinden mil ve kil tabakası oluşacağından çapalanmasına dikkat edilmesi gerekmektedir.
• Verimsiz toprakları iyileştirmek amacıyla toprağa organik gübre atılıp çapalanması yapılmalıdır. Bu gübrenin toprakla iyice harmanlanmasını sağlamaktadır.
• Tüplü ve saksılı fidanlar dikilebilir. Sonbahar dikimlerini uygun hava koşullan meydana geldiğinde hemen yapmanın, fidanların köklerinin çalıştırma olanağı bulabilmesi açısından, çok yararlıdır.
• Toprak donmadığı sürece kışlık çiçek fideleri ve ilkbaharda çiçek açan soğanlı bitkiler dikilebilir.
• Büyük ağaçların yer değiştirmesi yapılabilir.
• Kurak ve soğuk iklim olmayan yerlerde Ağustos’ta yetiştirilemeyen budama işlemlerine Eylül ortalarına kadar devam edilir.
• Dökülmeye başlayan yapraklar temizlenir.
• Yeni çim ekmek için en uygun zamandır. Çimler sulanır. İlk biçimi yapılacak çimleri biçerken makinanızın bıçaklarının iyi bilenmiş olmasına dikkat etmelisiniz.

EKİM

• Toprağınızı derince çapalamak, bellemek ve fidan çukuru açmak için en uygun zaman Ekim ayıdır.
• Toprak işlerken organik gübre (yanmış ve işlenmiş hayvan gübresi de olabilir) verilmelidir. Saksılı-tüplü her türlü fidan dikilebilir.
• Soğuk iklimlerde toprak geç kuruyacağından sulamaya dikkat edilmelidir. Yağışlar yeterli değilse sulamaya devam edilir. Bitkilerin toprakta yeterli kadar neme almadan kışa girmeleri sakıncalıdır.
• Çim alanlarında sulama ve biçme işlemleri devam eder. Yeni çim ekimi yapılabilir.

KASIM

• Hava koşulları elverdiği müddetçe toprağın işlenmesine devam edilir.
• Bitkilerin kök boğazlarının torf,  yaprak çürüntüsü, humus, kompost ve organik gübrelerle örtülmesi, o ağacın kışa kendisini hazırlanması yönünden iyi olur.
• Toprak işlenirken (yanmış hayvan gübresi) verilir.
• Kasım ayı klasik olarak tam bir fidan dikme mevsimidir. Tüplü, topraklı, topraksız her türlü fidan dikimi yapılır ve bu işleme donlu günlere kadar devam edilir.
• Soğuk ve kurak iklimler için budama için iyi bir zaman değildir. Sebebi bitki yara aldığı için kendini toparlamak istemesi ve uygun koşul bulamamasındandır. Ilıman iklim olan bölgelerde budama için de en ideal aydır. Budanan dal ve sürgünlerin uçları kışın donarsa, bu ölü uçlar ilkbaharda yeniden kesilir.
• Soğuk ve kurak iklimlerde sulama kesilmelidir. Ilıman iklimlerde yağışların yetersiz olması durumunda sulamaya devam edilir. Özellikle yeni dikilen fidanlara mutlaka su vermek gerektiği hiç unutulmamalıdır.

KIŞ DÖNEMİ 

Kış ayları bitkilerde (istisnalar dışında) genelde vejetasyonun durduğu ölü bir mevsim, bir bakıma uyku dönemidir. Bahçe ile ilgili işlem ve eylemler de buna göre ya tamamen durur veya iyice yavaşlar.

ARALIK

• Havalar uygun ise her türlü toprak işlemeleri yapabilirsiniz.
• İbreli ağaç ve ağaççıklara, derin budanmış bitkilere organik gübre verilmesi bitkiniz açısından çok verimli olacaktır.
• Toprağınız donmadıysa her türlü bitkiyi dikebilirsiniz.
• Donlu havalarda ibreli bitkilerinizin ve yaprak dökmüş yapraklı bitkilerinizin yerini değiştirebilirsiniz.
• Kışı sert gecen yörelerimizde bitkilerin kök boğazındaki toprakla ve gübre ile kapatılmalıdır. Bunun sebebi bitkilerinizin köklerinde nem bırakmaktır.
• Karın yoğun olduğu dönemlerde bitkilerinizin üstünde karın temizlenmesine dikkat etmelisiniz. Kar bitkilerinizin şeklini bozacağından buna dikkat edebilirsiniz.
• Çim alanlara geç salınımlı kış gübresi atabilirsiniz. Bu adı üstünden geç salınımlı olduğu için yağmur ve karlarla birlikte yavaş eriyeceğinden bitkiniz için gerekli besin maddelerini alacaktır.
• Kış gübrelemesini Ocak ve Şubat ayına kadar yapılabilirsiniz.
• Kökleri gevşeyen bitkilerinin köklerini sıkıştırabilirsiniz.
• Bu işlemleri Şubat ayına kadar devam ettirebilirsiniz.

Bu hoş kokulu şifalı bitkimizin bilimsel adı Tilia tomentosa yani ıhlamur. Vatanı Güneydoğu Avrupa ve Batı Asya’dır. Türkiye’de birçok yerde bulunur ıhlamur. Gençken geç büyüyen ama yaş aldıkça büyümesi hızlanan, uzun boylu ıhlamurumuz güzel geniş gölgelik bir alan sağlar. Yaşlandıkça gövdesi koyulaşır.

Ihlamurun yapraklarını incelediniz mi? Şekli size neyi hatırlatıyor? Büyük bir kalbe benzemiyor mu sizce de? Damar acılarında beyaz tüyler bulunur. Hoş kokusuyla sizi etkisi altına alan bu ıhlamur kışın yapraklarını döker.  Sarı beyaz renginde sarkık şemsiyeye benzer şekilde çiçek açarlar. Bu çiçekleri toplayarak çay yapabilirsiniz. Şifalı bir bitki olduğunu söylemiştim size. Haziran – Temmuz başında çiçeklenmeye başlar. Isıya, dona ve kuraklığa dayanıklıdır. Dona karşı dayanıklı olması Sivas’ta yetişmesine olanak sağlıyor.  Güneşli yerleri sever.  Yumuşak, serin, organik maddelerce zengini humuslu toprakları severler. Tuzlu toprakları sevmez. Ihlamur sığ ve fakir topraklarda da yetişir hatta kuvvetli yan kökler geliştirir.

Ihlamurun üretimi ise tohum, aşı, tepe daldırma, kök sürgünü ile olur. Tohumla üretimi açıklayacak olursak meyvelerini kahverengi-sarıya döndüğünde sonbaharda ekmelisiniz veya da eğer imkânınız varsa 3-4 ay kadar soğuk katlamaya tabi tutmalısınız ardında ise ilkbaharda ekebilirsiniz..

Gül ve hastalık

O çok sevdiğimiz, masallara konu olan, kokusuyla bizi büyüleyen essiz güzellikte olan canlılar; güller. Hemen hemen her bahçede, parkta, balkonda görebiliriz. Genel olarak bakımı kolaydır. Bakımı ve budaması düzenli olarak yapılıyorsa hastalanmaları için hiçbir sebep kalamaz. Lakin dış etkenlerden tutunda çevresindeki başka bitkilerden gelen hastalıklardan dolayı bile bitkinin zarar görebilir. Doğru sulama yapılmaması da hastalığı ilerletebilir. Gülde görülen hastalıklardan bazıları;

• Pas hastalığı: Yapraklarda kurumaya, sararmalar bu hastalığın belirtisidir. Bu hastalık asalak mantarların sebep olduğu bir bitki hastalığıdır. Bu hastalıktan kurtulmak için öncelikle hastalanan bitkinin diğerlerinden uzaklaştırılması gerekli daha sonra sararan yaprakların temizlenmesi gerekli. Tarım ilaçları satılan yerlerden alınan ilaçla, ilaçlanmalıdır.
• Kara Leke hastalığı: Genelde yapraklarında görülür. Yuvarlak kara renklidir. Yaprak altında veya üstünde bulunur ve giderek büyür. Bu hastalık görüldüğünde hemen sararan yaprakların toplanıp uzaklaştırılması gerekir. İlaçlama yapılması gerekir. Genelde aksamları 7-14 gün arayla ilaçlanmalıdır.
• Yaprak biti: Güllerin yapraklarının sararmasıyla başlar ve çok sık görülen bir hastalıktır. Gülün taze sürgünlerinde ve yaprak altlarında bulunur. Öncelikle yapmanız gereken bitkiyi diğer bitkilerden uzaklaştırmak olmalı. Toprağının değişmesi ve sararan yaprakların temizlenmesi gerekir. Daha sonra tarım ilacı satılan bir yerden aldığınız ilacı 15 günde bir uygulamanız gerekmektedir.

Mis kokulu bitkiler

Bahçenizde veya balkonunuzda hatta iç mekânda kullanabileceğiniz dekoratif hem de hoş kokusuyla sizi mest edecek bitkiler mi arıyorsunuz? Bu yazımızda sizin kolayca bulabileceğiniz evinizi ve bahçenizi şenlendirecek bitkilerden bahsedeceğim.  Bahsettiğim bitkilerin bakımlarında farklılıklar görülür mesela fesleğen direk güneşten hoşlanmaz. Bu bitkiler Sivas’ta yetişebilen bitkilerdir. Bu yüzden gönül rahatlığıyla kullanabilirsiniz.

 İşte o bitkiler;
Lavanta – Fesleğen
Lavantin – Biberiye
Sümbül – Adaçayı
Frezya – Dağ kekiği
Leylak – Gardenya
Nergis – Yasemin
Mum çiçeği – Nane