Amerikan sarmaşığı: Parthenocissus quinquefolia

Alem: Plantae
Bölüm: Magnoliophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Rhamnales
Aile: Vitaceae
Cins: Parthenocissus
Tür: Parthenocissus quinquefolia

Bilimsel adı Parthenocissus quinquefolia olan halk arasında Amerikan sarmaşığı veya da hazan dalı olarak da bilinen bu sarmaşık türü Sivas’ta çokça kullanılmakta.  Kurak, hava kirliliğine dayanıklıdır. Kışın -25, -30’ C’ye kadar dayanırlar. İşte bu yüzden Sivas’ta çok rahat dikilebilir. Yaprakları oval, uzun sapları olan bitki baharda yeşil rengindedir. Yaprakları asma yaprağını andırır.

Sonbahara doğru kırmızı rengine döner. Sonbaharda kırmızıya dönen yapraklar dökülür ve bahçenizde görsel bir şölen olur. Yazı mevsiminde küçük yeşil çiçekler açar bu çiçekler sonbahara doğru mor renge dönüşerek birer meyve olur. Bu meyvelere kuşlar bayılır. Bu sayede bahçenizden kuş sesi eksik olmaz ama siz sakın aldanıp bu meyveleri yemeyin çünkü insanlar için zehirlidir.  Amerikan sarmaşığı çok hızlı büyür kıza sürede istediğiniz görüntüyü elde edebilirsiniz. Bu sarmaşığı ister bina giydirmede isterseniz de kuru bir ağaca sardırmada kullanabilirsiniz. Amerikan sarmaşığı o kadar hızlı büyür ki bazen budama yapmanız gerekebilir. İstemediğiniz dalları ilkbaharda kesebilirsiniz. Güzel bir şekil alması ve istediğiniz gibi büyümesinde budama çok önemlidir. Her türlü toprakta yetişen bu bitki sulamayı sever. Güneşli veya gölgeli yer ayrımı yapmadan gelişimini sürdürür.

Hanımeli: Lonicera periclymenum

Alem: Plantea
Şube: Magnoliophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Dipsacales
Aile: Caprifoliaceae
Cins: Lonicera
Tür: Lonicera periclymenum

Bilimsel adı Lonicera periclymenum  olan Hanımeli bitkisi hoş kokulu bir sarmaşık türüdür.  Türkçede hanımeli olmasındaki sebep ise çiçekleri açmadan önceki hali zarif ve narin görüntüsünden dolayı hanım eline benzetilmiş bu yüzden de halk arasında hanımeli olarak bilinmekte. Hoş kokulu bu bitkinin böyle zarif görüntüsüne aldanmayın kendisi -30 dereceye kadar soğuklara dayanabiliyor. Bu yüzden Sivas’ta rahatlıkla kullanabileceğiniz bir sarmaşık türüdür. Yetiştiği yere göre yaprak dökebilir. İlkbahardan sonbahara kadar aralıksız çiçek açabilir.Bu güzel çiçek için güneş çok önemli, güneşli yerleri çok sever eğer ev içerisinde bakacaksanız kesinlikle balkonda bulundurmalısınız.

 Bol güneşten ve yarı gölgeli yerleri sever. Eğer yeterli güneş alamazsa çiçek açma süresi uzar.  Toprak açısından çok seçici değildir. Eğer saksıda bakacaksanız humuslu bir toprak seçmenizi öneriyorum. Sulamasında ise dikkat etmeniz gereken şey toprağının kurumaması. İlkbahar ve sonbahara kadar bu süre içerisinde sulamasına dikkat etmeli ve toprağı nemli olmalı. Budama yaparken çok dikkat etmelisiniz çünkü budama yapılan hanımeli bir sonraki yaz geç çiçek açar. Bu sarmaşığı ister bahçenizde ister balkonunuzda kullanabilirsiniz. Pergola ve duvar örtmede başarılıdır. Hoş kokusu sayesinde sizi mest eder ve güzel çiçekleri sayesinde dikkat çekicidir. Kirli hava koşullarına dayanıklı olması da başka bir artıdır.

Çardak gülü: Rosa rampicanti

Alem: Plantae
Bölüm: Magnoliophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Rosales
Aile: Rosaceae
Cins: Rosa
Tür: Rosa rampicanti

Bilimsel acı Rosa rampicanti olan aslında hepimizin bildiği Çardak gül. Halk arasında sarmaşık gül olarak da bilinmekte. Hepimizin alışık olduğu bu bitkiyi  birçok bahçede görebilirsiniz. Çok çiçekli, sarılıcı olması ve donlara karşı dayanıklı olması tercih edilmesindeki önemli etkenlerden biri. Türlerine göre kokulu olanları bulunmaktadır. Güneşi yerleri severler. Toprak açısından da çok seçici değildir. Bakımı ise gayet kolay sulamasına dikkat edildikten sonra çok hızla büyürler. Sarmaşık güller genelde bahçe için kullanılır ev içinde pek tavsiye etmiyorum ama teraslarda, cephe giydirmede, çit bitkisi olarak istediğiniz yerlerde kullanabilirsiniz.

Peyzaj nedir açıkladık şimdi gelelim neden peyzaj yaptırmalıyız? Peyzaj yaparken neye dikkat etmeliyiz? Evimiz ve bahçemiz bizim yaşam alanımızdır. Yaşam alanımızın güzel görünmesi bize pozitif enerji verir, yaşam kalitemizi arttırır. Bahçe ve toprakla uğraşmak üzerinizdeki negatif enerjiyi atmanıza, iş stresinden uzaklaşmanızı sağlar. Öncelikle peyzaj yaptıracaksanız iyi bir araştırma yapmalısınız. Yaşadığınız bölgeye uygun bir çalışma yaptırmalısınız. Çalışacağınız firma işinin ehli ve profesyonel olmalı.

Öncelikle birkaç firma ile görüşmenizi öneririz. Fiyat araştırması yapabilirsiniz. Ama kesinlikle bir firma daha uygun fiyat veriyor diye tercih etmemelisiniz önemli olan işin temiz ve titiz bir şekilde yapılmasıdır. Belli bir bütçeniz varsa bunu baştan söylemeli ve ona uygun şekilde çalışma yapılmalıdır. Size peyzaj uygulamasında bulunan aşamalardan bahsedeyim. Öncelikle mimar eşliğinde araziye keşif amaçlı bir ziyaret gerçekleşir. Buradaki amaç canlı görmek ve sizin fikirleriniz eşliğinde belirli bir taslak hazırlar. Bu aşamada istediğiniz tasarımdan veya bitkilerden bahsedebilirsiniz.

Yaşadığınız iklime uygun bitkiler seçmeniz gerekmektedir. Eğer istediğiniz bitki yaşadığınız iklime uygun değilse ısrar etmemelisiniz. Keşiften sonra peyzaj mimarimiz proje hazırlar uygulamaya geçmeden önce size sunum hazırlanır. Bu aşamada değiştirmek veya eklemek istediğiniz şeyler varsa ekleyebilirsiniz. Daha sonra ise uygulamaya geçilir. Tüm bunların hepsi bir emek ve uzmanlık ister. Tüm bunun sonucunda istediğiniz bahçeye ulaşmış olursunuz.

Öncelikle size fide şaşırtma işlemini; tohumun büyüdüğü ortamdan topraklı veya topraksız olarak başka bir ortama aktarılmasıdır. Peki, şaşırtmadaki amacımız nedir? İlkbaharda geç donların olduğu yerlerde zaman kaybını engellemek, kazık veya saçak kök sistemini değiştirmektir. Peki, bunda bizim avantajımız nedir? Tohumun çimlenme süresi hızlanır, asıl yerine dikilmesi için hazır olur ve zamandan tasarruf etmiş olursunuz.

Fide şaşırtmadaki amacımızı anladınız peki ya nasıl yapacağınızı bilmiyor musunuz? Fideleriniz yetişti ve sıra şaşırtmaya geldi.  Mümkünse fide dikimi için sakin ve bulutlu bir günde yapın. Öğlenden sonra yapmanız iyi olabilir çünkü gecenin soğuğundan sonra öğlenin sıcağı onlara iyi gelecektir. Dikim yapacağınız alanın toprağı nemli olmalı. Hava şartlarına göre bir gün önceden sulayıp nemli olmasını sağlayabilirsiniz. Dikimden önce fidelerinizi mutlaka sulayın böylece köklerinde dağılma olmaz. Şaşırtma için yapmanız gerekenler ;

-Fideler için bir yer ayarlanması 

Fideler dikeceğiniz yerin derinliği fidenizin kök derinliğiyle aynı olmalıdır. Dipnot: Domatesleri biraz daha derine dikebilirsiniz.

-Fidenin viyollerden çıkartılması
Kökün zarar görmemesi gerekiyor bunun için yapmanız gereken viyollerin arkasından kibarca vurarak ve gözlerin arkasından parmakla itebilirsiniz. Kesinlikle dalında çekerek çıkarmaya çalışmayınız. Bu yüzden bitkiniz zarar görebilir.

-Kök kontrolü
Dağılan kökleri toprak ile bastırarak kapatmalıyız ki kök gelişimi devam etsin.

-Gübre kullanımı
Sıvı gübreyi uygun görüyoruz bu aşamada. Gübrenin üstünde yazılı olan dozajın yarısını uygulayın. Çünkü kökler henüz küçük oluğu için fazla gübre zararlı olur ve kökler yanar.

-Su kanalı oluşturmak
Fidelerinizi yerleştirip elinizle toprak doldurun daha sonra kökleri sıkılaştırmak için üstten bastırın. Daha sonra köklerin etrafına elinizle bastırarak bir çukur oluşturun.

 Hava durumuna göre sulama yapmalısınız. Eğer hava kuru ise sulama yapmalısınız. Hava yağışlı ise sulama yapmamalısınız.

Tüm bu işlemlerden sonra bitkiniz strese girip solgun gözükebilir ama korkmayın 3. Günün ardından canlanmaya başlayacaktır.

Bahçe bakımındaki doğru ve yanlışlar

Bir bahçeniz var ama siz bahçe konusunda çok da tecrübeli değil misiniz? Çevrenizdeki insanların hepsi bir tavsiyede mi bulunuyor? Şeyden önce bahçenize dikeceğiniz bitkiler için çevrenizdeki insanları gözlemleyebilirsiniz. Onların uyguladı bakımı gözlemleyip kendinize uyarlayabilirsiniz. Bahçe sabır isteyen bir oluşumdur. Bu yüzden önce sabretmeli ve deneyerek gözlemleyerek kendi yöntemlerinizi bulmalısınız. Şimdi size doğru bilinen ama yanlış olan birkaç tavsiyeden bahsedeceğim.

Yabani ot
-Yanlış tavsiye: Tarım ilaçları satan bir yerden kimyasal bir ilaç alıp yabani otları
-Doğru tavsiye: İlaç kimyasaldır. Bu sizi ve çocuğunuza zararı dokunabilir ve çimlerinize zarar verebilir. Bunun yerine çimleriniz sağlıklı ve sık olmalı ki yabani otların büyümesini engellesinler. Buna rağmen yabancı otlar hala var ise organik yöntemleri öneriyoruz.

Ölü çimler
-Yanlış tavsiye: Ölü çimleri canlandırmak için daha fazla sulama yapılmalıdır.
-Doğru tavsiye: Ölmüş çimleri ne kadar sulasanız da canlanmazlar. Öncelikle çimlerin ölmesine sebep olan etkeni tespit etmelisinizdir. Sorunu tespit ettikten sonra ona uygun çözüm yolunu bulabilirsiniz. Çimleri ölmüş olan alan için de yapabileceğiniz şey; ölü çimleri temizledikten sonra yeni çim tohumları ekerek gerekli olan suyu vermelisiniz.

Ağaç budama

-Yanlış tavsiye: Ağaç budamak çocuk oyuncağı bir merdiven bir testere işimi görür.
-Doğru tavsiye: Budama yapmak o kadar da kolay değildir. Her ağacın farklı budama şekilleri vardır. Hangi dalın budanacağı, nereye doğru düşeceğini hesaplamalısınız. can güvenliği acısından gerekli olan tüm malzemeler olmalı. Kesinlikle bir uzmandan yardım almalısınız.

Bahçe tasarımı

-Yanlış tavsiye: Bahçenin rengârenk ve canlı durması için bulduğunuz tüm bitkileri bahçenize dik gitsin.
-Doğru tavsiye: Her çiçeğin ekolojik isteği farklıdır. Bazıları güneşi severken bazıları gölge sever. Hangi bitkileri kullanabileceğiniz hakkında uzman kişilerden yardım alabilirsiniz.

Peyzaj şirketiyle anlaşma
-Yanlış tavsiye: Hepsinin yaptığı iş aynı en ucuzunu bul.
-Doğru tavsiye: Maalesef ki doğru bir tavsiye değil. Bahçeniz için belli bir bütçeniz varsa buna uygun planlama yapılır. Profesyonel bir firma ile çalışmanız her zaman daha iyidir.

–Bahçenizdeki çiçekli bitkileri karışık dikin böylelikle yararlı böcekler çoğalmış olur. Bunun sayesinde de zararlı böceklerden korunmuş olurlar.
-Çevrenizdekilerden orada yetişecek bitkiler hakkında bilgi alın bu size zaman kazandırır.
-Bahçe atıklarınızı kullanarak gübre yapabilirsiniz bu sayede hem geri dönüşüm yapmış olursunuz hem de bahçenize gübre desteği vermiş olursunuz.
-Diktiğiniz sebzeler düzenli ve tüketebileceğiniz kadar olmalı.
-Bahçenizi belli zamanlarda bol sulamalısınız buradaki amacımız köklerine kadar su ulaştırabilmektir.
-Sabah erken saatlerde veya aksam güneş battıktan sonra sulama yapmalısınız. Bu sayede mantar hastalıklarının önüne geçmiş olursunuz.
-Eğer toprağınız verimli değilse sonbaharda gübre ve bahçe atıklarını serip üzerini kartonla örtün. İlkbahara kadar dinlenmeye bırakılır. Böylelikle toprağınızın verimini arttırırsınız.
-Her şeyden önemlisi sabır. Bahçe sabır ister eğer sabreder ve aceleci davranmazsanız mahsulünüzü toplayabilirsiniz.

Mis kokulu bitkiler

Bahçenizde veya balkonunuzda hatta iç mekânda kullanabileceğiniz dekoratif hem de hoş kokusuyla sizi mest edecek bitkiler mi arıyorsunuz? Bu yazımızda sizin kolayca bulabileceğiniz evinizi ve bahçenizi şenlendirecek bitkilerden bahsedeceğim.  Bahsettiğim bitkilerin bakımlarında farklılıklar görülür mesela fesleğen direk güneşten hoşlanmaz. Bu bitkiler Sivas’ta yetişebilen bitkilerdir. Bu yüzden gönül rahatlığıyla kullanabilirsiniz.

 İşte o bitkiler;
Lavanta – Fesleğen
Lavantin – Biberiye
Sümbül – Adaçayı
Frezya – Dağ kekiği
Leylak – Gardenya
Nergis – Yasemin
Mum çiçeği – Nane