Amerikan sarmaşığı: Parthenocissus quinquefolia

Alem: Plantae
Bölüm: Magnoliophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Rhamnales
Aile: Vitaceae
Cins: Parthenocissus
Tür: Parthenocissus quinquefolia

Bilimsel adı Parthenocissus quinquefolia olan halk arasında Amerikan sarmaşığı veya da hazan dalı olarak da bilinen bu sarmaşık türü Sivas’ta çokça kullanılmakta.  Kurak, hava kirliliğine dayanıklıdır. Kışın -25, -30’ C’ye kadar dayanırlar. İşte bu yüzden Sivas’ta çok rahat dikilebilir. Yaprakları oval, uzun sapları olan bitki baharda yeşil rengindedir. Yaprakları asma yaprağını andırır.

Sonbahara doğru kırmızı rengine döner. Sonbaharda kırmızıya dönen yapraklar dökülür ve bahçenizde görsel bir şölen olur. Yazı mevsiminde küçük yeşil çiçekler açar bu çiçekler sonbahara doğru mor renge dönüşerek birer meyve olur. Bu meyvelere kuşlar bayılır. Bu sayede bahçenizden kuş sesi eksik olmaz ama siz sakın aldanıp bu meyveleri yemeyin çünkü insanlar için zehirlidir.  Amerikan sarmaşığı çok hızlı büyür kıza sürede istediğiniz görüntüyü elde edebilirsiniz. Bu sarmaşığı ister bina giydirmede isterseniz de kuru bir ağaca sardırmada kullanabilirsiniz. Amerikan sarmaşığı o kadar hızlı büyür ki bazen budama yapmanız gerekebilir. İstemediğiniz dalları ilkbaharda kesebilirsiniz. Güzel bir şekil alması ve istediğiniz gibi büyümesinde budama çok önemlidir. Her türlü toprakta yetişen bu bitki sulamayı sever. Güneşli veya gölgeli yer ayrımı yapmadan gelişimini sürdürür.

Hanımeli: Lonicera periclymenum

Alem: Plantea
Şube: Magnoliophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Dipsacales
Aile: Caprifoliaceae
Cins: Lonicera
Tür: Lonicera periclymenum

Bilimsel adı Lonicera periclymenum  olan Hanımeli bitkisi hoş kokulu bir sarmaşık türüdür.  Türkçede hanımeli olmasındaki sebep ise çiçekleri açmadan önceki hali zarif ve narin görüntüsünden dolayı hanım eline benzetilmiş bu yüzden de halk arasında hanımeli olarak bilinmekte. Hoş kokulu bu bitkinin böyle zarif görüntüsüne aldanmayın kendisi -30 dereceye kadar soğuklara dayanabiliyor. Bu yüzden Sivas’ta rahatlıkla kullanabileceğiniz bir sarmaşık türüdür. Yetiştiği yere göre yaprak dökebilir. İlkbahardan sonbahara kadar aralıksız çiçek açabilir.Bu güzel çiçek için güneş çok önemli, güneşli yerleri çok sever eğer ev içerisinde bakacaksanız kesinlikle balkonda bulundurmalısınız.

 Bol güneşten ve yarı gölgeli yerleri sever. Eğer yeterli güneş alamazsa çiçek açma süresi uzar.  Toprak açısından çok seçici değildir. Eğer saksıda bakacaksanız humuslu bir toprak seçmenizi öneriyorum. Sulamasında ise dikkat etmeniz gereken şey toprağının kurumaması. İlkbahar ve sonbahara kadar bu süre içerisinde sulamasına dikkat etmeli ve toprağı nemli olmalı. Budama yaparken çok dikkat etmelisiniz çünkü budama yapılan hanımeli bir sonraki yaz geç çiçek açar. Bu sarmaşığı ister bahçenizde ister balkonunuzda kullanabilirsiniz. Pergola ve duvar örtmede başarılıdır. Hoş kokusu sayesinde sizi mest eder ve güzel çiçekleri sayesinde dikkat çekicidir. Kirli hava koşullarına dayanıklı olması da başka bir artıdır.

Çardak gülü: Rosa rampicanti

Alem: Plantae
Bölüm: Magnoliophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Rosales
Aile: Rosaceae
Cins: Rosa
Tür: Rosa rampicanti

Bilimsel acı Rosa rampicanti olan aslında hepimizin bildiği Çardak gül. Halk arasında sarmaşık gül olarak da bilinmekte. Hepimizin alışık olduğu bu bitkiyi  birçok bahçede görebilirsiniz. Çok çiçekli, sarılıcı olması ve donlara karşı dayanıklı olması tercih edilmesindeki önemli etkenlerden biri. Türlerine göre kokulu olanları bulunmaktadır. Güneşi yerleri severler. Toprak açısından da çok seçici değildir. Bakımı ise gayet kolay sulamasına dikkat edildikten sonra çok hızla büyürler. Sarmaşık güller genelde bahçe için kullanılır ev içinde pek tavsiye etmiyorum ama teraslarda, cephe giydirmede, çit bitkisi olarak istediğiniz yerlerde kullanabilirsiniz.

 Sonbahar bahçe işlerinizin yoğunluk kazandığı en önemli ve aktif mevsimidir.

EYLÜL AYINDA YAPACAĞIMIZ İŞLEMLER

• Sonbahar yağmurları ile birlikte toprak suyu iyice çektiği için mutlaka çapalanması ve işlenmesi gereklidir.
• Dikmek istediğiniz fidanların çukurlarını, toprak yumuşak olduğu için hazırlayabilirsiniz.
• Yabani ot mücadelesine devam edilir aynı zamanda toprakta su biriktiğinden mil ve kil tabakası oluşacağından çapalanmasına dikkat edilmesi gerekmektedir.
• Verimsiz toprakları iyileştirmek amacıyla toprağa organik gübre atılıp çapalanması yapılmalıdır. Bu gübrenin toprakla iyice harmanlanmasını sağlamaktadır.
• Tüplü ve saksılı fidanlar dikilebilir. Sonbahar dikimlerini uygun hava koşullan meydana geldiğinde hemen yapmanın, fidanların köklerinin çalıştırma olanağı bulabilmesi açısından, çok yararlıdır.
• Toprak donmadığı sürece kışlık çiçek fideleri ve ilkbaharda çiçek açan soğanlı bitkiler dikilebilir.
• Büyük ağaçların yer değiştirmesi yapılabilir.
• Kurak ve soğuk iklim olmayan yerlerde Ağustos’ta yetiştirilemeyen budama işlemlerine Eylül ortalarına kadar devam edilir.
• Dökülmeye başlayan yapraklar temizlenir.
• Yeni çim ekmek için en uygun zamandır. Çimler sulanır. İlk biçimi yapılacak çimleri biçerken makinanızın bıçaklarının iyi bilenmiş olmasına dikkat etmelisiniz.

EKİM

• Toprağınızı derince çapalamak, bellemek ve fidan çukuru açmak için en uygun zaman Ekim ayıdır.
• Toprak işlerken organik gübre (yanmış ve işlenmiş hayvan gübresi de olabilir) verilmelidir. Saksılı-tüplü her türlü fidan dikilebilir.
• Soğuk iklimlerde toprak geç kuruyacağından sulamaya dikkat edilmelidir. Yağışlar yeterli değilse sulamaya devam edilir. Bitkilerin toprakta yeterli kadar neme almadan kışa girmeleri sakıncalıdır.
• Çim alanlarında sulama ve biçme işlemleri devam eder. Yeni çim ekimi yapılabilir.

KASIM

• Hava koşulları elverdiği müddetçe toprağın işlenmesine devam edilir.
• Bitkilerin kök boğazlarının torf,  yaprak çürüntüsü, humus, kompost ve organik gübrelerle örtülmesi, o ağacın kışa kendisini hazırlanması yönünden iyi olur.
• Toprak işlenirken (yanmış hayvan gübresi) verilir.
• Kasım ayı klasik olarak tam bir fidan dikme mevsimidir. Tüplü, topraklı, topraksız her türlü fidan dikimi yapılır ve bu işleme donlu günlere kadar devam edilir.
• Soğuk ve kurak iklimler için budama için iyi bir zaman değildir. Sebebi bitki yara aldığı için kendini toparlamak istemesi ve uygun koşul bulamamasındandır. Ilıman iklim olan bölgelerde budama için de en ideal aydır. Budanan dal ve sürgünlerin uçları kışın donarsa, bu ölü uçlar ilkbaharda yeniden kesilir.
• Soğuk ve kurak iklimlerde sulama kesilmelidir. Ilıman iklimlerde yağışların yetersiz olması durumunda sulamaya devam edilir. Özellikle yeni dikilen fidanlara mutlaka su vermek gerektiği hiç unutulmamalıdır.

KIŞ DÖNEMİ 

Kış ayları bitkilerde (istisnalar dışında) genelde vejetasyonun durduğu ölü bir mevsim, bir bakıma uyku dönemidir. Bahçe ile ilgili işlem ve eylemler de buna göre ya tamamen durur veya iyice yavaşlar.

ARALIK

• Havalar uygun ise her türlü toprak işlemeleri yapabilirsiniz.
• İbreli ağaç ve ağaççıklara, derin budanmış bitkilere organik gübre verilmesi bitkiniz açısından çok verimli olacaktır.
• Toprağınız donmadıysa her türlü bitkiyi dikebilirsiniz.
• Donlu havalarda ibreli bitkilerinizin ve yaprak dökmüş yapraklı bitkilerinizin yerini değiştirebilirsiniz.
• Kışı sert gecen yörelerimizde bitkilerin kök boğazındaki toprakla ve gübre ile kapatılmalıdır. Bunun sebebi bitkilerinizin köklerinde nem bırakmaktır.
• Karın yoğun olduğu dönemlerde bitkilerinizin üstünde karın temizlenmesine dikkat etmelisiniz. Kar bitkilerinizin şeklini bozacağından buna dikkat edebilirsiniz.
• Çim alanlara geç salınımlı kış gübresi atabilirsiniz. Bu adı üstünden geç salınımlı olduğu için yağmur ve karlarla birlikte yavaş eriyeceğinden bitkiniz için gerekli besin maddelerini alacaktır.
• Kış gübrelemesini Ocak ve Şubat ayına kadar yapılabilirsiniz.
• Kökleri gevşeyen bitkilerinin köklerini sıkıştırabilirsiniz.
• Bu işlemleri Şubat ayına kadar devam ettirebilirsiniz.

Peyzaj nedir açıkladık şimdi gelelim neden peyzaj yaptırmalıyız? Peyzaj yaparken neye dikkat etmeliyiz? Evimiz ve bahçemiz bizim yaşam alanımızdır. Yaşam alanımızın güzel görünmesi bize pozitif enerji verir, yaşam kalitemizi arttırır. Bahçe ve toprakla uğraşmak üzerinizdeki negatif enerjiyi atmanıza, iş stresinden uzaklaşmanızı sağlar. Öncelikle peyzaj yaptıracaksanız iyi bir araştırma yapmalısınız. Yaşadığınız bölgeye uygun bir çalışma yaptırmalısınız. Çalışacağınız firma işinin ehli ve profesyonel olmalı.

Öncelikle birkaç firma ile görüşmenizi öneririz. Fiyat araştırması yapabilirsiniz. Ama kesinlikle bir firma daha uygun fiyat veriyor diye tercih etmemelisiniz önemli olan işin temiz ve titiz bir şekilde yapılmasıdır. Belli bir bütçeniz varsa bunu baştan söylemeli ve ona uygun şekilde çalışma yapılmalıdır. Size peyzaj uygulamasında bulunan aşamalardan bahsedeyim. Öncelikle mimar eşliğinde araziye keşif amaçlı bir ziyaret gerçekleşir. Buradaki amaç canlı görmek ve sizin fikirleriniz eşliğinde belirli bir taslak hazırlar. Bu aşamada istediğiniz tasarımdan veya bitkilerden bahsedebilirsiniz.

Yaşadığınız iklime uygun bitkiler seçmeniz gerekmektedir. Eğer istediğiniz bitki yaşadığınız iklime uygun değilse ısrar etmemelisiniz. Keşiften sonra peyzaj mimarimiz proje hazırlar uygulamaya geçmeden önce size sunum hazırlanır. Bu aşamada değiştirmek veya eklemek istediğiniz şeyler varsa ekleyebilirsiniz. Daha sonra ise uygulamaya geçilir. Tüm bunların hepsi bir emek ve uzmanlık ister. Tüm bunun sonucunda istediğiniz bahçeye ulaşmış olursunuz.